Puzzelstukjes

Het begin is makkelijk

Als kind was ik gek op legpuzzels. Mijn grootste legpuzzel had zo’n 3000 stukjes en ik heb er weken over gedaan om die helemaal af te krijgen. En dat was met het voorbeeld erbij! In het begin ging alles heel vlot. Hoekjes zijn snel gevonden en op de juiste plaats gelegd. De randen van de puzzel zijn ook makkelijk herkenbaar en zo is het kader al snel zichtbaar gevormd. Iets moeilijker, maar nog steeds werkbaar, werd de voorgrond van de puzzel. En toen kwam de achtergrond… 100 stukjes die allemaal gras zijn, 300 stukje heldere blauwe lucht. Hoe weet ik nu wat waar hoort? De afbeelding op alle stukjes zijn identiek. Het enige verschil is de vorm van het puzzelstukje.

 

Forceren, bijknippen en bijschaven

Organisaties/bedrijven zijn eigenlijk net legpuzzels. Het is een groot geheel gevormd door talloze losse stukjes die aan elkaar passen. Alhoewel: aan elkaar passen? Bij veel organisaties heb ik het idee dat er niet naar dat ene juiste (puzzel)stukje is gezocht. Er is meer gedacht van ‘ach, dit past wel enigszins’. In de puzzelmetafoor: met geweld een stukje op een plek drukken die er niet hoort of een stukje beetje bijschaven of bijknippen zodat het wel past. Ieder van ons weet uit eigen ervaring dat dit bij puzzels niet werkt. Waarom zou het bij organisaties dan wel werken? Veel organisaties zijn uit balans omdat er teveel geforceerd, geknipt en geschaafd is. En dat is echt niet nodig. Maar voor langer doorzoeken naar wél het juiste stukje nemen we eenvoudigweg de tijd niet.

 

Organisatie in balans

Een organisatie in balans krijgen, is echt net als het leggen van een puzzel. De vier hoeken zijn het simpelst. Het zijn de belangrijkste pijlers van jouw organisatie, bijvoorbeeld de core-business, kernwaarden, klantgroepen, concurrenten. Daarna volgen de randen. Bij organisaties kun je dan denken aan missie & visie, ambities, cultuur, regels, procedures. Vrij herkenbaar en goed te plaatsen. Het kader waarbinnen de organisatie verder wordt vormgegeven, ligt nu (letterlijk) vast. Het binnenwerk van de organisatie is voor het eerste deel nog redelijk goed in te vullen. Een aantal functies zijn makkelijk te vertalen naar bepaalde mensen en uit procedures vanuit het kader volgen als vanzelf bepaalde taken/werkzaamheden. Maar dan… iedere organisatie heeft ook z’n eigen 100 stukjes gras en 300 stukjes heldere blauwe lucht. Hoe ga je daar mee om?

 

Elk stukje op de juiste plek

Net als bij de legpuzzel, komt het al snel neer op zelf uitzoeken wat het beste past. En hoe deed je dat bij de gewone legpuzzel? Waarschijnlijk net als ik en vele anderen: alle stukjes liggen afzonderlijk van elkaar verspreid over de hele tafel en je dwaalt er met je aandacht (je ogen en vingers) langs. Bij sommige stukjes krijg je het idee dat die wel eens zouden kunnen passen en die probeer je dan als eerste. Vaak blijkt zo’n ingeving te kloppen en zo vult de puzzel zich langzaam. Meer stukjes vinden hun juiste plek, minder stukje blijven in de periferie hangen en uiteindelijk zijn er nog zo weinig over dat de rest invullen weer een makkie is.

 

Voorbij het moeilijke deel

Ook bij organisaties werkt het zo: leg alle elementen van de organisatie bloot, laat niets achterwege. Loop vervolgens alle elementen langs met je aandacht en bij sommige zul je een idee hebben hoe die zijn in te passen in de organisatie. Soms is een tweede of derde poging nodig, maar als je goed naar je gevoel luistert zal het snel raak zijn. Uiteindelijk blijven er zo weinig elementen over dat het laatste deel weer makkelijk in te vullen is. En dan… is daar het moment van het laatste stukje. Met veel trots en voldoening (en soms een zucht van verlichting) leg je het op z’n plaats en maakt daarmee de puzzel af. Het is klaar! Alle losse delen samen vormen een harmonieus groter geheel.

 

Waar organisaties vast blijven zitten

Helaas zie ik bij organisaties dit laatste deel nooit gebeuren. Op een of andere manier komen we niet voorbij dat moeilijke stuk waar alles op elkaar lijkt. We moeten ons verstand even op de tweede plek zetten en ons gevoel/intuïtie aan het werk laten. Wat voelt goed? Wat klinkt goed? Hoe/waar/wanneer merk ik iets van ‘flow’? Waar bespeur ik passie en bevlogenheid? Hoe wakker ik die aan?

 

Organisatie in balans

Als we voor dit deel van ‘de organisatiepuzzel’ ons verstand durven los te laten en op onze intuïtie durven te vertrouwen, dan weet ik zeker dat een (jouw?) organisatie snel het punt bereikt waarop het verstand het voor het laatste deel weer kan overnemen. Je merkt aan alles in zo’n organisatie dat het goed loopt, dat er ‘flow’ is. Alle 3.000 stukjes hebben hun plek gevonden en wat je ziet zijn niet 3.000 losse stukjes, maar een groot geheel, harmonieus van aard en waarbij het heel duidelijk is wat het voorstelt. Balans in je organisatie, de puzzel af. Wie wilt dat nou niet?

Advertentie

Beloning over 20 jaar

In ‘de nieuwe wereld’ gaat het onder andere over ‘resultaten op lange termijn’ en rentmeesterschap. Dat als tegenhanger van het nu, waar het gaat over bonussen aan het eind van één jaar en jaarlijkse stijging van winst en ‘shareholdersvalue’. Nu ben ik zo’n persoon dat altijd een uitdaging ziet in het verenigingen van tegenstellingen. Ik geloof namelijk niet in het tegengestelde van tegenstellingen.

 

De paradox van tegenstellingen

Wat ik daar mee bedoel, is dat tegenstellingen volgens mij juist samen een geheel vormen. Het Yin-Yang symbool is daar een geweldig mooi voorbeeld van en ook bijvoorbeeld een klassieke weegschaal. Bij zo’n weegschaal hangt uiterst links een gewicht en uiterst rechts ook een. Los van elkaar hebben ze geen duidelijke meerwaarde. Juist verenigd met elkaar vormen ze een geheel. En dat geheel is in balans te brengen door beide op elkaar af te stemmen.

 

Rentmeesterschapsbonus

Dus: hoe brengen we rentmeesterschap en bonussen samen? Het volgende proefballonnetje wil ik daar wel eens op los laten. De gemiddelde termijn van een leidinggevende is 4 tot 7 jaar. Bonussen worden verdiend over het werk in die periode. Dat gaan we veranderen. Bonussen worden verstrekt 15, 20 en 30 jaar na aanvang van het dienstverband en hebben betrekking op de resultaten/verdiensten van diezelfde periode (dus ook 15, 20 en 30 jaar).

 

De toekomst beïnvloedt jouw Nu

Dat betekent dat in de meeste gevallen de prestaties van je opvolgers van grote invloed zijn op jouw bonus. Sterker nog: als jij maar 4 jaar aanblijft als leidinggevende, hebben de prestaties van je opvolgers waarschijnlijk een grotere invloed op jouw bonus dan jouw eigen prestaties. Wat zou dit doen met het gedrag van leidinggevenden? Hoe zal dit van invloed zijn op hun strategie en hun besluitvorming?

 

Balans tussen Nu en Straks

Leidinggevenden zullen nadenken over de consequenties op lange termijn, ze zullen zoeken naar opvolgers die ‘het erfgoed’ zo goed mogelijk verder kunnen ontwikkelen (rentmeesterschap in optima forma). Omdat ze echter ook de korte termijn in de gaten moeten houden, want zonder kortetermijnresultaten is er helemaal geen lange termijn, zal er mijns inziens een interessante balans worden gezocht tussen kortetermijnresultaten en langtermijnresultaten. En dat hoeven heus niet alleen maar financiële resultaten te zijn. Dat kunnen ook bijvoorbeeld maatschappelijke, ecologische of spirituele resultaten zijn.

 

Jouw mening nu telt

Wie vult mij aan bij dit proefballonnetje? Wat gaat er gebeuren met (het gedrag van) leidinggevenden en met beleid en uitvoering van organisaties als bonussen alleen nog maar worden verstrekt over resultaten op de langetermijn?

Liefde is een vies woord

Vrede op aarde. Verbroedering. Samenzijn. Liefde. Woorden die passen bij deze tijd van Kerst en Nieuwjaar. Tenminste… thuis in de privésfeer. Want stel je voor dat we ‘ik hou van jou’ of ‘zolang we samen zijn, is alles goed’ in een zakelijke omgeving zouden uitspreken. Dat is echt ’not done’. Maar waarom eigenlijk? Waarom is liefde beperkt tot het privé-domein? Waarom is het zo moeilijk om liefde in een werkomgeving neer te zetten? Zeker in een tijd waarin werk en privé steeds meer door elkaar lopen, zou toch ook de liefde meer kans moeten krijgen om zich in organisaties te nestelen?

Geld telt
Mensen kijken mij meewarig aan als ik het hier over heb. Ik lijk een sneue figuur. “Een prachtige droom, Rob”, zeggen ze dan, “maar zo zit de wereld niet in elkaar. ” Hoezo, zo zit de wereld niet in elkaar? Wie bepaalt dat? Wij toch met z’n allen. Wie bepaalt of jij je laat leiden door geld, status, luxe, succes of erkenning. Jij toch? Wij zijn de wereld en daarom kunnen wij de wereld veranderen. Wij zijn allemaal vervuld van liefde, jij net zo goed als ik, als de buurman, als je collega en als je klant. We zijn allemaal mensen en we hebben allemaal relaties met elkaar. Waarom is het dan toch zo moeilijk om tegen een collega of klant te zeggen ‘je vervult me met liefde ’ of ‘zolang we samen zijn, is alles goed.’?

De kracht van de liefde
Ironisch is dat het in alle organisaties/bedrijven ooit begon met die zo verfoeide liefde. Een onbedwingbaar verlangen, een passie, een droom is vaak de start. De kracht van de liefde is op dat moment oneindig groot, onvermoeibaar en niet kapot te krijgen zo sterk. De energie die rondgaat, de dynamiek en de flow die heerst is geweldig. Maar ergens tussen toen en later raken we de liefde kwijt. Of beter gezegd: het zicht op de liefde. Want als je goed zoekt en diep graaft, de waan van de dag van je afschudt en korte-termijndoelstellingen opzij schuift, vind je de liefde terug. Gegarandeerd in elke organisatie, in elk bedrijf, in elke afdeling, business unit of bedrijfsonderdeel. En daarmee vind je ook die immens grote kracht terug die ‘jouw club’ in zich heeft om doelen te bereiken, om ‘boven jezelf’ uit te stijgen en verwachtingen te overtreffen. Geloof je me niet? Kijk maar eens om je heen, in de wereldgeschiedenis of in je eigen leven waar liefde toe in staat is. Liefde kan bergen verzetten!!

Herontdekking van liefde in het zakelijk leven
Ik pleit voor de herontdekking van de liefde in organisatie. De liefde als basis voor een werkrelatie. Ik werk met jou samen, omdat ik jou als mens geweldig vind en ik niets liever wil dan samen zijn met jou. Ik gun jou het allerbeste en ik weet: jij mij ook. Voor een deel zijn we hetzelfde, delen we dezelfde visie, waarden of ideeën en voor een deel zijn we aanvullend aan elkaar, kunnen we elkaar versterken en laten groeien. Samen onderweg zijn, samen ontdekken, samen bouwen. Samen mooie dingen doen, met elkaar en voor elkaar. Met jou als collega, als klant, als leverancier, met jou in welke vorm of functie dan ook. Samen met jou de liefde ontdekken en de wereld een beetje mooier maken. Dan is ‘vrede op aarde’ niet meer louter een kerstgedachte. Dan is het onderdeel van onze werkrelatie, onze dienstverleningsovereenkomst, ons raamcontract. En liefdevol is onze werkwijze. Ik wens iedereen een liefdevol 2011.

Verwondering

Laat ik nou toch altijd gedacht hebben dat ik de enige volwassen mens ben die zich verwondert over kleine alledaagse dingen. Tot ik vorige week sprak met iemand die me vertelde elke dag vol van verwondering te zijn over van alles en nog wat. Het deed mij weer beseffen hoe hard wij eigenlijk door het leven en over deze aardbol rennen/vliegen/draven. We kijken het grootste deel van onze tijd niet om ons heen, maar zijn strak gefocust op ons doel. Soms is dat natuurlijk prima en soms zelfs hard nodig. Maar ook hier gaat het weer om de balans. Hoe vaak ben je strak gericht op een doel met de intentie daar zo snel en goed mogelijk aan te komen? En hoe vaak is het onderweg zijn al voldoende?

Na mijn scheiding veranderde mijn hele leven. In de eerste tijd na de breuk rende ik nog harder dan ik altijd al deed, gewoon om alle ‘ballen in de lucht’ te houden, om niet om te komen in de lawine van ‘things-to-do-now-you-are-a-single-parent’. Maar inmiddels is het al enige tijd weer rustig en ben ik weer meer ‘tot mezelf’ of eigenlijk ‘tot mijn Zelf’ gekomen. Ik ben me veel bewuster geworden van het leven in het algemeen en mijn leven in het bijzonder. Jarenlang heb ik op makkelijke, rustige golven door het leven heen gesurfd en aan de oppervlakte van mijn bewustzijn vond ik dat prima. Dieper van binnen begon echter wat beroering te ontstaan en toen dat eenmaal aan de oppervlakte kwam was er geen houden meer aan.

Ik leef nu vanuit een dieper bewustzijn. Dat betekent onder andere dat ik meer meemaak (zowel prettig als minder prettig), dat ik meer voel (zowel prettig als minder prettig) en dat ik meer bewust ben van wat er om mij heen gebeurd. Bij dat alles slaat de verwondering geregeld toe. Hoe kleurrijk de herfstbladeren zijn, hoe prachtig het neerkletteren van een forse regenbui op mijn dakraam klinkt, hoe prettig het voelt om samen te ontbijten, hoe makkelijk je je eigenlijk geluk kunt creëren én vernietigen, hoe een plant groeit, hoeveel sterren er aan de hemel staan.

Mocht ik het toch even vergeten, dan is er altijd nog mijn dochter die dan bijvoorbeeld tijdens het fietsen vol enthousiasme roept: “Papa, kijk: een paddestoel!” En vol verwondering staan we stil.