Gezocht: werk dat bij jou past.

Confucius zei het al: “wie een leuke baan heeft, hoeft nooit meer te werken.”

De laatste tijd kom ik steeds vaker mensen tegen die zich afvragen welk werk bij hun past. Met het grote aantal werklozen op dit moment is dat ook niet verwonderlijk. Sommigen pakken alles aan om weer aan het werk te kunnen, anderen grijpen de gelegenheid aan om nu eens er achter te komen wat écht bij hun past. En ook mensen die nog werk hebben, worden door wat er om hen heen gebeurt geprikkeld om over hun werk na te denken.

De vier elementen van de ideale baan
Op zoek naar ‘de ideale baan’ adviseer ik altijd om naar vier elementen te kijken:
* Passie
* Talent
* Kennis
* Kunde
De juiste mix van deze vier zal tot het juiste werk leiden.

Passie en talent zijn zogeheten interne factoren. Je hebt ze al. Misschien is je nog niet helemaal duidelijk welke talenten en passies  je allemaal hebt, maar dat je ze hebt, is 100% zeker. Dit geldt voor iedereen: iedereen heeft talenten en passies.

Kennis en kunde (of vaardigheid) zijn externe factoren. Je hebt ze in begin niet of nauwelijks. Je zult ze moeten ontwikkelen. Dat betekent dus veel leren en veel doen.

Je kunt kennis en kunde op allerlei gebieden ontwikkelen, maar het is het meest zinvol, meest logisch, meest waarderend en meest effectief wanneer je kennis en kunde ontwikkelt in het verlengde van je passie en/of talent. Een talentvolle pianospeler met een passie voor klassieke muziek kan veel beter muzieknoten leren en oefenen met pianospelen, dan elektrotechniek leren en oefenen in bedrading aanleggen.

Voor de ideale baan is het dus als eerste belangrijk om je passies en talenten duidelijk zichtbaar te hebben.

Passie
Wat vind je écht ontzettend leuk om te doen? Zo leuk, dat je het altijd wel wilt doen. Zo leuk, dat je (bijna) niets liever wilt dan dat. Zo leuk, dat je er (bijna) alles voor over hebt. Zo leuk, dat je de tijd vergeet wanneer je er mee bezig bent. Iets dat dus duidelijk meer dan ‘gewoon leuk’ is. Je vind het geweldig! Alleen al bij de gedachte er aan gaan je ogen stralen, je hart sneller kloppen en verschijnt er een grote glimlach op je gezicht. Dát is een passie. En dat kan van alles zijn: paardrijden, films maken, huis inrichten, zwemmen, hardlopen, lego bouwen, lezen, auto rijden, verkopen, handel drijven, met dieren omgaan, etc. Voor mij is dat onder andere schrijven, trainen/doceren en coachen. Dat durf ik oprecht mijn passies noemen.

Talent
Iedereen heeft bij de geboorte talenten meegekregen. Maar de leeftijd waarop deze tot uiting komen kan variëren. Het zijn de dingen die bij jou wel als vanzelf lijken te gaan, waarbij je zonder moeite tot een bovengemiddeld resultaat komt. Dat kan het bespelen van een muziekinstrument zijn (sommigen spelen de mooiste melodieën zonder een noot te kunnen lezen) of de boekhouding (altijd in no-time precies de juiste getallen op de juiste plaats) of koken (aanvoelen in welke verhouding de ingrediënten moeten worden samengesteld) of schaatsen (direct vertrouwd op het ijs en praktisch zonder oefenen een pro lijken) of iedere andere denkbare en ondenkbare activiteit. Dat hoeft helemaal niet ingewikkeld of hoogdravend te zijn. Mijn grootste talent is fantaseren. Het hoeft dus ook niet praktisch te zijn. Het is gewoon het antwoord op de vraag: wat kun je enorm goed zonder dat je er moeite voor hoeft te doen waar anderen juist wel moeite voor moeten doen? Een ander talent van mij is om op meerdere manieren iets te kunnen verwoorden, zowel van mezelf als van anderen. Zo was ik op de basisschool al woordvoerder bij een leerlingenprotest.

Als je zelf niet weet wat je talenten zijn, vraag het dan mensen in jouw directe omgeving die jou al enige tijd kennen. Je ouders, broers/zussen, goede vrienden of jarenlange collega’s. Zij weten het vast.

Kennis
Er zijn mensen die kunnen prachtig muziek spelen zonder een noot te kunnen lezen. En ze doen niets liever dan op de saxofoon, de piano of de gitaar te spelen. Ze hebben er talent en passie voor. Maar zonder de kennis van muziekschrift zullen ze nooit van bladmuziek af kunnen spelen. Daarmee beperken ze zich beroepsmatig enorm, omdat daar veel met bladmuziek wordt gewerkt. Dus is het nodig die kennis te vergaren. Hetzelfde geldt voor elk ander talent. Door kennis te vergaren kun je het verder ontwikkelen. Daarom ben ik communicatie gaan studeren en heb een beroepsopleiding voor healer gevolgd.

Kunde/vaardigheid
“Oefening baart kunst.” Meer hoef ik er eigenlijk niet over te zeggen. Door iets vaker te doen, wordt je er handiger (vaardiger) in. En dat geeft meerwaarde voor jezelf en alle betrokkenen. Door wie laat jij je liever opereren: de chirurg die het 1x eerder heeft gedaan of de chirurg die het in de afgelopen 10 jaar al 30x per jaar heeft gedaan? In het blad Intermediair sprak men over de 10.000-uren grens. Bij 10.000 uren ben je volgens hen pas écht vaardig.

Kortsluiting
De ideale baan is dus de juiste mix van deze vier elementen, waarbij kennis en kunde is ontwikkeld binnen het gebied van passie en talent.

Sluiten jouw kennis en kunde niet aan op je passie en talent? Je bent niet de enige. Veel mensen kozen bij de opleidings- of beroepskeuze voor een opleiding/beroep dat:
*          veel geld verdiende,
*          hoge baangarantie had,
*          makkelijk te volbrengen was óf
*          aan de wens van de ouders voldeed

Balans creëren
Wil je toch balans tussen deze vier dan is de beste oplossing om je passie en talent te definiëren en vervolgens daarin alsnog kennis en kunde te ontwikkelen. Dat kan gelukkig tegenwoordig steeds makkelijker. E-learning en simulatieprogramma’s stellen mensen in staat om gewoon thuis op hun eigen tijdstip en tempo kennis en kunde tot zich te nemen. En ook ontstaan er meer cursussen, masterclasses, workshops en clinics. Je moet er dus wel wat voor doen, maar omdat we hier over je passie/talent spreken zal de motivatie zeer waarschijnlijk hoog genoeg zijn.

De vier dimensies van de mens
Deze vier elementen sluiten overigens ook weer prima aan op de vier dimensies van de mens waar ik eerder over schreef.
Passie = emotie = emotionele dimensie
Talent = gave = ziel = spirituele dimensie
Kennis = verstand = mentale dimensie
Kunde = vaardigheid = lichamelijke dimensie

En zo is de cirkel rond.

Dus:
Stap 1: definieer je passie en je talent (daar kan ik je eventueel bij helpen)
Stap 2: vergroot je kennis en kunde op dit gebied
Stap 3: vind het werk waarin je alle vier elementen kwijt kunt

Practice what you preach
Ook ik ga weer de schoolbanken in. Ik wil meer kennis en kunde op het gebied van onderwijsinnovatie (trainen/doceren) en de rol van een coach daarbij. Zo hoop ik mijn werk nóg leuker te maken of eventueel leuker werk te vinden.

Succes met het vinden van de juiste baan waardoor je nooit meer hoeft te werken. 🙂

Advertentie

Wat de onbewuste laag van je organisatie je vertelt

Je eigen organisatie écht kennen
Zou het niet heerlijk zijn wanneer je als directie weet wat de wérkelijke (onbewuste) waarde van je organisatie is voor de mensen die er mee te maken hebben? Dat je weet wat er onderhuids in je organisatie speelt? En hoe je écht van betekenis kunt zijn voor je medewerkers, je klanten en je andere stakeholders? Ik heb ervaren dat ik je daarbij helpen kan doordat ik de onderstromen binnen een organisatie kan lezen.

Het ware verhaal
In een organisatie/bedrijf stroomt veel energie, niet alleen vanwege machines, computers, verlichting en verwarming, maar ook door het toedoen van mensen. Het is voor iedereen zichtbaar/voelbaar dat op een plek waar iedereen druk en gehaast is er een andere sfeer/energie heerst dan daar waar mensen rustig en relaxt zijn. En als er ergens een hoogoplopend conflict is geweest, is dat vaak vlak daarna in de ruimte nog voelbaar. Dit zijn de ‘onderstromen’ binnen een organisatie. We zijn ons niet bewust van die energie, maar het is er duidelijk. Het mooie van deze energie is dat deze ‘het ware verhaal’ vertelt over wat er gaande is binnen en tussen teams, afdelingen en organisaties. Het geeft onbewuste patronen, communicatiestijlen en reacties weer. Het moeilijke is dat we deze energie niet kunnen oppikken met ons verstand of onze vijf zintuigen.

Menselijke energie als bron van informatie
Maar alles is te leren en zo heb ik in 2010 een driejarige opleiding afgerond om die energieën bij mensen en tussen mensen waar te kunnen nemen. Tijdens en na deze opleiding heb ik voorzichtig geëxperimenteerd hiermee binnen adviesopdrachten waarbij ik betrokken was. De resultaten waren dusdanig positief dat ik deze wijze van adviseren nu bewust als zodanig wil profileren.

Dit ‘lezen van de onderstromen’ is een belangrijk onderdeel van een nieuwe en unieke vorm van advies die ik organisatiehealing noem. Het is zeer waardevol voor bedrijven en organisaties bij:

• concrete, maar niet benoembare knelpunten, verstoringen, klachten (in welke vorm of op welk niveau dan ook)
• worstelen met vragen als ‘waar doen we het eigenlijk voor?’, ‘wat is onze essentie?’, ‘welke betekenis hebben we voor mensen en/of de maatschappij?’
• (her)formulering van identiteit, visie en/of ‘corporate strategy’

Praktijkvoorbeeld
Hoe ziet dat er in de praktijk nu uit met die energie? Een voorbeeld: ik trof in een organisatie de situatie aan dat er ondanks alle open deuren erg sprake was van een eilandjescultuur. Het was iedere afdeling voor zich. Voor mij was dat waarneembaar, omdat de energie heel duidelijk stokte bij de kantoordeuren. Het ging niet de gang op om verbinding te maken met andere afdelingen. De eilandjescultuur is benoemd naar de directie en een van de daaropvolgende acties was het bewust stimuleren van een actievere samenwerking tussen de verschillende afdelingen.

Wilt u meer weten over deze bijzondere vorm van advies? Een mailtje of telefoontje naar EchtRob is voldoende.

Kerstblog: “U zult uw Redder vinden in een oude stal, liggend in een voerbak voor de dieren.”

“Uw Redder is gearriveerd. U treft hem in een stal, liggend in een voerbak voor de dieren.”

Wie? Wat? Waarheen?
Kerst 2012. Een wereld in beroering en dat is nog zachtjes uitgedrukt. Steeds meer mensen, organisaties en zelfs landen raken in de verdrukking. We kijken met z’n allen onzeker om ons heen. Wat gebeurt er in hemelsnaam? Wat moet ik doen? Waar moet ik heen? Wat is er aan de hand in de wereld, in mijn organisatie, in mijn leven? Waar is iemand om op te leunen? Iemand die mij zegt welke richting ik op moet? Of op z’n minst iemand die op kalme toon zegt dat het wel weer goed komt?

Redding is nabij
Tweeduizendentwaalf jaar geleden was het niet anders. Grote ontreddering, crises, onzekere tijden, mensen zochten naar houvast, naar richting. Ogen waren gericht op het hof, maar ook keizers, faraos en hun wijze mannen hadden niet de gewenste antwoorden. Uiteindelijk kwam de redding voor velen uit een totaal onverwachte hoek: in een uithoek van een derderangs dorp werd in een verlaten stal een kind geboren. Bij gebrek aan beter werd de voerbak van de dieren gebruikt als wieg. Dit kind, Jezus, werd uiteindelijk door velen gezien als Redder, Richtinggever, Leider.

Op zoek naar…
Moeten we nu met z’n allen weer op zoek gaan naar ‘een nieuwe Jezus’? Nee, volgens mij niet. Maar wat dit verhaal ons wél vertellen kan, is dat we voor verlichting en verlossing misschien eens op andere plekken moeten zoeken, onbekende terreinen moeten betreden en niet-voor-de-hand-liggende ideeën een kans moeten geven.

Koers bepalen vanuit je eigen Essentie
Steeds meer mensen en organisaties ontdekken dat de manier waarop wij gewend zijn te doen, niet meer datgene oplevert wat we er van verwachten op basis van onze kennis en ervaring. Als de manier waarop jij gewend bent te doen opeens niet meer werkt en je op zoek moet naar iets anders, dan ben je een moment stuurloos, richtingloos. Om een nieuwe richting te bepalen, is het wel van essentieel belang om te weten wat de essentie van je bestaan is en het doel dat je uiteindelijk wilt bereiken. Laat door alle weelde en uitspattingen van de afgelopen jaren dat nu net dé twee zaken zijn die mensen en organisaties niet meer (her)kennen. En als je niet weet wat je eigen essentie is, de spil van je eigen Ik, en ook niet weet waarvoor je op deze aarde bent, welk doel je uiteindelijk wenst te bereiken… tja, dan is het logisch dat angst en onzekerheid toeslaat.

Doe het eens anders
Stop nu eens met het gebruiken van je verstand om uit de draaikolk te komen die je stuurloos, richtingloos en weerloos maakt. Heb je nog niet in de gaten dat dat niet (meer) werkt? Onder andere wijlen Steven Covey wist te vertellen dat een mens eigenlijk vier vormen van intelligentie bezit: fysiek (lichamelijke reacties), mentaal (verstand), emotioneel (gevoelens) en spiritueel (intuïtie). We proberen vooral met onze mentale intelligentie (héél veel nadenken) en onze fysieke intelligentie (héél hard werken) weer op koers te komen. Helaas zonder veel succes.

Wat wél werkt
Hoe lang zal het nog duren voor we de andere twee ontdekken en gaan gebruiken? Wanneer gaan we de paleizen van het verstand verlaten om in de onooglijke en verlaten buitengebieden van onze persoonlijkheid het gevoel en de intuïtie te ontdekken? En ja, áls we het dan eindelijk ontdekken, zal het een baby zijn, net als 2012 jaar geleden. Nog niet in staat tot veel, maar kirrend van vreugde dat het ontdekt is. Dus moeten we het voeden, aandacht geven, er mee spelen en het serieus nemen. Als we dat doen met ons gevoel en onze intuïtie, als mens en/of organisatie, dan zal het ons snel helpen om richting te geven en houvast te bieden.

En als je goed luistert naar je eigen innerlijk, zul je een stemmetje op kalme toon horen zeggen dat het allemaal wel weer goed komt. En zo is het.

Ik wens je gezegende kerstdagen en een koersvast nieuw jaar.

Eerlijkheid is het nieuwe groen

Er was een tijd dat ‘groen’ als bedrijf niet hip was. Het was de tijd dat alleen écht milieu-/maatschappijbewuste ondernemingen als zodanig betiteld werden. ‘Groen’ werd geassocieerd met ‘soft’, ‘lief’ en ‘niet commercieel’; drie kenmerken die geen bedrijf wilde.

Marketinggroen
Maar tijden veranderden en consumenten begonnen ‘groen’ te waarderen. En zodra ‘groen’ (markt)waarde kreeg, doken marketeers erop en werd het ene na het andere bedrijf groen. Hoeveel van deze bedrijven écht tot in de diepste poriën groene waarden hadden/hebben en hoeveel bedrijven slechts een beetje groene make-up hadden opgesmeerd, kunt u vast heel goed zelf beoordelen.

Eerlijk(e) waar
De laatste tijd zie ik hetzelfde gebeuren met ‘eerlijkheid’. Consumenten willen geen mooie praatjes meer, geen valse beloften, geen mazen-in-de-wet-reclameteksten. Consumenten willen de naakte waarheid (hebben ze eigenlijk ooit anders gewild?). Dat besef lijkt inmiddels te zijn doorgedrongen tot ongeveer alle marketingbureaus en marketingafdelingen, want ik struikel werkelijk over de hoeveelheid bedrijven en organisaties die heel hard roepen hoe eerlijk ze zijn, dat ze een geweten hebben en dat ten dienste van de consument inzetten, dat transparantie een kernwaarde is, etc.

M-driehoek: Mens-Mij-Maatschappij
Ik durf te stellen dat deze (her)ontdekte eerlijkheid het nieuwe groen is. Hoeveel organisaties en bedrijven zouden er DAADWÉRKELIJK en OPRECHT eerlijk en open naar de klant zijn? Bij hoeveel gaat het écht in eerste instantie om de klant en in latere instantie om henzelf ? Bedrijven en organisaties die werkelijk de waarde ‘eerlijkheid’ hebben geïncorporeerd en tot in de diepste laag van de ziel de klant voorop stellen, zouden mijns inziens als vanzelf een paar basisacties uitvoeren, zoals het onmiddellijk stopzetten van zelfverrijking en het totale beleid en alle beslissingen meten aan het nut voor mens (= de klant), mij (=bedrijf) en maatschappij.

Beëdigd eerlijk
Het is al weer drie jaar geleden dat Herman Wijffels op een congres over duurzaam leiderschap aangaf dat eigenlijk ieder bedrijf naast een accountancyverklaring over Profit ook een accountancyverklaring zou moeten hebben over People en Planet. Naar mijn mening is dat idee nog steeds actueel. Sterker nog: het kon weleens het kaf van het koren scheiden.

Bedrijven en organisaties die oprecht en vanuit hun essentie, hun ziel, eerlijk zijn en handelen vanuit de belangendriehoek Mens-Mij-Maatschappij (de M-driehoek) zullen geen enkele moeite hebben om zo’n ‘verklaring van goed gedrag’ goedgekeurd te krijgen door een onafhankelijke en beëdigde persoon of instantie.

Meaningful Marketing
En mocht u het idee hebben dat handelen vanuit de M-driehoek niet tot volledige tevredenheid werkt op het gebied van winst, omzet, groei en (merk)waarde: grootheden als Michael Porter en Philip Kotler zijn het met u oneens. Zij –en met hen vele anderen – geven steeds duidelijker weer dat deze M-driehoek juist dé weg naar succes is. Tenminste… zolang u het niet doet met winst/omzet/groei als doel, want dan zult u falen. Doe het vanuit oprechte intentie (betekenisdenken / meaningful marketing) en winst/omzet/groei zal zich als bijproduct rap ontwikkelen.

Echtheid=hechtheid

Actieve aanpak crisis uitgesteld
21 april 2012: het Catshuisoverleg is geklapt. Actieve aanpak van de crisis wordt dus (wéér) uitgesteld. En iedere verdere uitstel betekent meer bedrijven die in de problemen komen of ten onder gaan. Beoogde plannen zoals een verhoging van de BTW en een grondslagverbreding IB/VPB maken het er voor bedrijven alleen maar moeilijker op. Hoe overleeft ú de komende jaren?

Hoe overleef ik?
Laat ik eerlijk zijn, want dat bent u van mij gewend: Het antwoord op die vraag ligt eerder in uw verleden dan in uw toekomst. Een simpel voorbeeld uit uw eigen ervaring helpt wellicht om dit duidelijk te maken. Kijk eens naar uzelf, naar uw eigen situatie. Kijk naar uzelf als koper. Het maakt niet uit of dat als consument is of als zakelijke klant. Kijk naar uzelf als koper en beantwoord de volgende vraag: welke leveranciers blijft u trouw? Wie mogen op uw klandizie gaan of blijven rekenen?

Hoogstwaarschijnlijk is uw antwoord: bedrijven die dicht bij mij staan, waarmee ik een (h)echte band heb.

(H)echte relaties
Kijk nu eens naar uw eigen organisatie en kijk daarbij door de buitenste laag heen. Haal het bladgoud van uw gevel en kijk naar uw bedrijf. Met hoeveel klanten heeft u net zo’n (h)echte band als u als klant heeft met de bedrijven in uw eigen voorbeeld? En met hoeveel klanten zou u zo’n (h)echte band willen hebben? En waarom heeft u niet met al die bedrijven zo’n (h)echte band?

Droevig
Het meest droeve dat ik in deze tijd zie gebeuren, is dat allerlei organisaties NU –op dit moment- die (h)echte band proberen te realiseren met hun klanten. Maar dat is dus het meest foute wat een bedrijf kan doen. Want die band is dus niet écht, omdat het vanuit een verkeerde intentie gebeurt. Het gebeurt dan vanuit angst; angst om de klant te verliezen, angst om failliet te gaan, angst om grote afschrijvingen te moet doen op voorraad, etc. Als een organisatie er heel veel moeite in stopt wordt het misschien wel (even) een hechte band, maar nooit een échte. Een echte band begint vanuit edele motieven, gericht op het welzijn van de klant. Dat voelt/proeft/ziet de klant en reageert daar met goede intentie op en zo wordt een echte band een hechte band.

Té laat voor klantbehoud
De moeilijk tijden waar we nu in zitten, zijn niet het moment om kost wat kost zoveel mogelijk opdrachten en klanten te behouden. Daarvoor is het écht al véél te laat. Serieus, neemt u dat maar van mij aan: voor het behoud van klanten is het vijf óver twaalf. Of ze blijven of gaan bepalen ze in deze moeilijke tijden helemaal zelf, soms ook op hun beurt gedwongen door omstandigheden. Hoe dan ook: het ligt buiten uw macht.

Wat moet ik dan doen?
Waarvoor is dit dan wél de juiste tijd? De huidige tijd is hét moment om naar u zelf te kijken. Waarom bent u niet zo (h)echt naar uw klanten als u eigenlijk wilt zijn? Als u daar nu de antwoorden op vindt en na de ergste storm nog overeind staat, dan heeft u het best denkbare fundament voor alle mogelijke situaties in de toekomst: 1) u kent en bent uw organisatie écht en 2) uw klanten belonen uw echtheid met hun hechtheid. En dát is marketing in zijn pure essentie: uw echtheid wordt hun hechtheid.

Waarom doe jij wat je doet?

Allemaal onzin
“Allemaal onzin, dat gedoe van betekenisdenken, maatschappelijke verantwoordelijkheid, liefdevolle organisaties. Er moet gewoon geld verdiend worden. Niet meer, niet minder.” Zo begon de man links van me het gesprek. Ik vroeg: “Waarom dan?” “Gewoon”, zei hij, “gewoon, omdat het nu eenmaal zo is.” En ik weer: “Ja maar, waarom is het dan zo?” Ik voelde me net een kleuter van 4 die in de ‘waarom’- fase zit. Ongeduldig kreeg ik als antwoord: “Zo werkt de economie. Als je maar genoeg geld verdient, maak je winst en als je winst maakt, kun je doorgaan.”

Ben jij onmisbaar?
De man keek oprecht verbaasd dat ik die simpele logica nog niet door had. Wat deed zo’n naïef iemand als ik op deze hoogstaande bijeenkomst. “En is dat belangrijk, doorgaan?”, vroeg ik. “Duuh”, was het enige dat hij kon uitbrengen. “Waarom?” vroeg ik in oprechte interesse. “Hoezo waarom?” Hij keek me oprecht onbegrijpend aan. “Nou, waarom is doorgaan belangrijk?”, herhaalde ik. De man nam zijn glas wat steviger in zijn hand en zei aarzelend: “Ik begrijp je vraag niet.” Ik: “Zo moeilijk is ‘ie niet: waarom is het zo belangrijk dat jouw bedrijf doorgaat? Doe jij iets onmisbaars? Gaat de wereld ten onder als jouw bedrijf stopt?” “Rob, doe niet zo idioot”, zei de man en daaruit bleek hoe slecht hij me kende, “Wie doet nou iets onmisbaars?” “Ik moet doorgaan, om meer geld te verdienen.” “Dus je moet geld verdienen om door te gaan en doorgaan om geld te verdienen?” Van deze redenatie was de man zichtbaar in de war. Hij schudde zijn hoofd een keer en keek mij indringend aan. “Wat is het nu precies dat je wilt weten?” vroeg hij uiteindelijk heel langzaam. “Waarom doe jij wat je doet?” vroeg ik hem net zo langzaam.

Drie niveaus van bestaan
Die laatste vraag heb ik in mijn leven al zo vaak gesteld aan mensen dat ‘ie grijs begint te worden. Al vele jaren voordat ik identiteitsmarketeer werd en zelfs al voordat ik communicatie als vakgebied koos, confronteerde ik mensen met hun keuzes. Waarom doe jij wat je doet? Het ging dan niet alleen over werk. Vaak ging het ook over keuzes in relaties, studie en persoonlijke ontwikkeling. Maar in dit stukje gaat het wel over werk. Waarom doe jíj wat je doet? Ja, jij! Jij, die nu dit stukje leest.

Volgens psychologen als Maslow, Richard Barrett en Kaj Morel zijn er diverse niveaus voor het antwoord op deze waarom-vraag. Meest recent is de driedeling van Morel: Aan de basis staan antwoorden als ‘een mens moet toch leven?’(niveau ‘baan’), daarboven ‘omdat ik er goed in ben’ (niveau ‘carriere’) en helemaal bovenin staan antwoorden als ‘ik wil verschil maken’ en ‘ik wil de wereld een beetje beter maken’ (niveau ‘missie’). De laatste tijd hoor ik antwoorden van dat laatste niveau weer vaker voorbij komen. En ik zie in interviews leiders uit politiek en bedrijfsleven gedrag vertonen dat hier ook op aansluit. Daar word ik blij van.

Betekenisvol leven
Mensen willen weer van betekenis zijn voor anderen, willen anderen gelukkig maken. En jij? Weet jij eigenlijk al waarom jij doet wat jij doet? En als het antwoord in het hoogste niveau past, hoe heb je dat dan concreet gemaakt? Hoe maak jij verschil? Voor wie ben jij betekenisvol? Hoe wordt door jou de wereld een stukje mooier? Deel met mij jullie ervaringen. Laten we een verzameling maken van ‘best meaningful practices’. Als er dan weer iemand naar mij toekomt met de opmerking ‘allemaal onzin’, dan geef ik hem gewoon dat verzamelboek. Lijkt mij heel betekenisvol.

Slapeloze nachten

Een goede nachtrust mag ik echt tot mijn zegeningen rekenen. Zodra mijn hoofd het kussen raakt, slaap ik zonder wakker te worden tot de volgende ochtend. Ook op andere plekken en momenten slaap ik prima. Overdag of ’s nachts, licht of donker, in lawaai of stilte: wanneer ik slapen wil, ben ik in luttele minuten vertrokken. Zorgen, problemen, stress? Ik kan me er tot de laatste seconde voor het slapen gaan druk over maken, maar zodra ik in bed lig, slaap ik. Toen mijn dochter nog een baby was en ik er ’s nachts nog wel eens uit moest, ook niets aan de hand. Wakker worden, je ding doen en direct weer slapen. Nergens last van. Héérlijk!

 

Een bijzondere ervaring

En toen kwam die eerste slapeloze nacht. Het was vlak na mijn echtscheiding, in een van de eerste weken dat ik ‘ons’ huis uit was en in ‘mijn’ huurwoning woonde. Ik viel niet in slaap, helemaal niet. Ja, een paar keer kort om binnen vijf à tien minuten weer wakker te worden. Tijd ging nog nooit zóóó langzaam. Iedere seconde leek zeker een uur te duren. En dan is een nacht van zes à zeven uur een hele lange tijd. Na drie van zulke nachten was het gelukkig over en sindsdien slaap ik weer als vanouds.

 

Volledig verloren

Die slapeloze nachtenreeks was een van de vreselijkste ervaring die ik heb meegemaakt in mijn leven. Ik hoop het nooit meer mee te maken. Alleen al bij de herinnering eraan, ervaar ik weer de pijn en de angst van toen. Tegelijkertijd was het ook een van de meest belangrijke ervaringen die ik ooit heb meegemaakt. Het deed mij enorm beseffen hoe diep de intensiteit was van de situatie waarin ik mij bevond. Ik zat in een van de meest wezenlijke, diepgaande periodes van mijn bestaan. Het mij zo bekende en vertrouwde leven was over en een nieuw leven lag nog onzichtbaar in de verte te wachten. Alle zekerheden waren weg, geen idee welke richting waar naar toe ging. Ik voelde me volledig verloren.

 

Waarom vertel ik dit?

Met alles wat er nu in de wereld gebeurt, moet ik vaak aan deze tijd terugdenken. Wat mij toen als mens overkwam op microniveau, zie ik nu in de wereld op macroniveau gebeuren. Ik herken de signalen, het gevoel, de emotionele reacties. Eén voor een vallen wereldwijd steeds meer zekerheden weg. En dan heb ik het niet alleen over de financiële crisis. We zien wereldwijd (Japan, VS, Europa, Midden-Oosten, China) nu zulke gekke dingen gebeuren, dat niemand meer kan beweren dat er überhaupt nog bepaalde zekerheden zijn. Alles is vanaf nu mogelijk. We kunnen het misschien nog even met z’n allen ontkennen, maar de waarheid is: het ons zo bekende en vertrouwde leven is over en een nieuw leven ligt nog onzichtbaar in de verte te wachten. Alle zekerheden zijn weg, we hebben geen idee welke richting waar naar toe gaat.

 

Buiten onze wil

Het vreselijkste moment is wanneer je er midden in zit. Niemand wil dat moment meemaken. Maar opeens is dat moment er en het gaat echt niet weg. Hoe hard ik destijds ook mijn best deed om te gaan slapen, het gebeurde gewoon niet. En hoe hard we in de wereld nu ons best doen om alle toestanden te beheersen, het zal niets uithalen. Wat nu gebeurt moet gebeuren. Het ligt buiten onze wil.

 

Beter, sterker, heler

Het goede nieuws (ja, dat is er!) is, dat als je het doorstaan hebt en je jaren later erop terugkijkt, je de waarde van die periode in alle helderheid kunt zien. En het zal je de uitspraak ontlokken: het was op dat moment vreselijk om te ervaren, maar nu ben ik er dankbaar voor. Juist die periode heeft mij gevormd zoals ik nu ben. Ik ben er beter, sterker, heler door geworden.

 

De essentie van de wereld

Mijn slapeloze nachten liggen inmiddels vier jaar achter me. Ik voel nog steeds de pijn, het verdriet, de machteloosheid. Maar ze zijn me zeer waardevol geworden. Ze brachten mij naar de essentie van mijn leven. En zo weet ik zeker dat wanneer de slapeloze nachten van de wereld voorbij zullen zijn, we ooit samen terug zullen kijken met datzelfde gevoel. We zullen er nu niet makkelijker of eerder door slapen, maar misschien maakt dit toekomstbeeld de slapeloze nacht waarin we nu massaal verkeren een beetje draaglijker.

Een organisatie is net een mens

Al vaker heb ik de vergelijking gemaakt tussen mens en organisatie. Tussen deze twee zit niet zoveel verschil, eigenlijk zelfs geen. Ze bevinden zich alleen op een ander niveau. Laat ik die vergelijking eens concreet maken.

 

Vierdeling lichaam, geest, hart en ziel

Stephen Covey gebruikt voor ‘de complete mens’ de vierdeling lichaam, geest, hart en ziel. Ik mag graag gebruik maken van deze opzet, omdat het perfect aansluit bij mijn holistische visie. In zijn boek ‘De 8e eigenschap’ kent Covey aan alle vier dimensies bepaalde status toe. Lichaam staat voor fysieke aanwezigheid, geest voor mentale aanwezigheid. Met hart wordt verwezen naar de emotionele aanwezigheid en de ziel is synoniem aan de hoogste vorm van abstractie, door Covey het spirituele genoemd.

 

De vierdeling in organisaties

Wat is in een organisatie nou een herkenbaar fysiek element? Inderdaad: de productie. Het zijn de middelen, machines en productiemedewerkers. Waar zit de mentale kracht van een organisatie? Bij beslissers, beleidsmedewerkers, staf en strategen. Richtlijnen, procedures, kaders horen ook bij de mentale dimensie van een bedrijf. De emotionele aanwezigheid binnen een organisatie wordt bepaald door het gevoel, de passie, waarmee gewerkt wordt. Je hoort wel eens zeggen: ‘dat is met liefde gemaakt.’ Dat is het hart. Daar vind je de emotionele dimensie binnen een organisatie. Ten slotte de ziel: wat zou je in een organisatie als de hoogste vorm van abstractie betitelen? Dat zijn de dromen, de langetermijnvisies, de toekomstscenario’s, de zgn. ‘stip aan de horizon’.

Voorbeeld
Bij mensen zien we vaak dat een fysieke klacht (bv. spierpijn) een mentale of emotionele oorzaak heeft. Iedereen heeft dit weleens zelf meegemaakt of herkent dit bij mensen in de directe omgeving. Mijn visie op organisaties/bedrijven is dat je op soortgelijke naar hun problemen/klachten kijkt. Als in een bedrijf de productie niet lekker loopt, kun je metaforisch zeggen dat het lichaam ziek is of op z’n minst ergens last van heeft. De oorzaak kan echter totaal ergens anders liggen, bijvoorbeeld bij beknellende richtlijnen oftewel de het mentale aspect. Dit voorbeeld is heel herkenbaar bij bepaalde (bureaucratische) organisaties.

Holistisch organisaties ‘genezen’

Ik pleit er voor om bij problemen, klachten, verstoringen in een organisatie dit holistisch te benaderen alsof het om een mens gaat.

1) Breng de ‘pijn’ helder en concreet in kaart.
2) Maak een scan van de fysieke, mentale, emotionele en spirituele staat van de organisatie.
3) Stel een diagnose.
4) Maak een behandelplan en voer deze uit.

Als je dit goed doet, ben ik er van overtuigd dat een organisatie – net als een mens- snel beter wordt.

Hoe te verwonderen: vervolg op ‘Socrates’

Zoals beloofd in mijn vorige blog ‘Socrates en het vermogen te verwonderen’ volgt hierbij een over het terugvinden van ons vermogen om te verwonderen. Want we kunnen het allemaal. We zijn hoogstens de ‘techniek’ even vergeten.

 

Verwondering en verbazing

Om maar direct met de deur in huis te vallen: verwondering is NIET hetzelfde als verbazing. Alhoewel de woordenboeken ons dat wel vertellen, is er wel degelijk een significant verschil. Vraag jezelf eens af wanneer jij je voor het laatst hebt verwonderd? En dan bedoel ik niet de ‘gewone’ verbazing die we allemaal nog geregeld hebben (‘hé, is het brood nu al op?’).

 

Het grote verschil tussen verwondering en verbazing zit ‘m in de plek waar de ‘activiteit’ optreedt: verbazing vindt plaats in je hoofd, verwondering in je hart.

 

Dat zit zo: als je verbaasd bent, constateert je verstand een feit dat niet in overeenstemming is met je verwachting. Die verwachting is gebaseerd op je aanwezige kennis of de ervaringen die je hebt opgedaan. Als iets niet logisch is, zul je snel verbaasd zijn. Logica is de basis voor verbazing.

 

Logica buiten spel

Verwondering heeft niets te maken met logica. Het heeft te maken met ontdekkingen en nieuwe ervaringen. Zoals in mijn vorige blog het voorbeeld van mijn dochter. Ze kende onzelieveheersbeestjes als kruipende diertjes met een prachtig rood schild met stippen. Tot er opeens een wegvliegt. Verwondering alom. Logica komt hier niet aan te pas. Er was nog geen ‘mindset’ over de toestand van het onzelieveheersbeestje.

 

Wat is vreemd?

In mijn boek ‘Resultaatgericht fantaseren’ geef ik het voorbeeld van een kind dat zijn vader in de lucht ziet zweven. Als zijn moeder dat ook ziet, valt ze flauw. Voor het kind zijn beide gebeurtenissen nieuw en daarom even verwonderend. De meeste volwassenen zouden bij de vader vol verbazing de gebeurtenis hebben aanschouwd, terwijl zij de gebeurtenis van moeder ‘normaal’ vinden. In ieder geval niet vreemd, verwonderend of verbazingwekkend.

 

Waarnemen met je hart

Doordat de nadruk in onze westerse wereld zo op de ratio ligt, nemen we vooral waar met ons hoofd en nog maar weinig met ons hart. Wil je weer leren om te verwonderen? Vergeet logica en kijk met je hart. Begin met kleine dingetjes: pluk een bloem en laat de intensiteit van de kleur op je inwerken. Wat neem je in jezelf waar? Wat voel je rond je hart of in je buik? Welke gedachten schieten te binnen?

 

‘Stom, raar en belachelijk’

Er is niets logisch aan de kleur van de meeste bloemen, dus je verstand zal hier geen vraag over stellen. Een gedachte omtrent de kleur van de bloem zal dus bijna zeker uit je hart of je buik komen. Laat wat er binnenkomt er gewoon zijn. Als je iets ‘stom’ of ‘belachelijk’ of ‘raar’ vindt, is dat je verstand die zich er mee bemoeit. Negeer het. Ons verstand vind het niet leuk als het wordt ‘overruled’, dus zal het alles doen om aandacht te krijgen.

 

Een stapje verder

De volgende stap is een routine-activiteit te kiezen, bijvoorbeeld een huishoudelijke klus, de boodschappen doen of de reis van je huis naar je werk. Je hebt op zo’n moment je verstand niet erg hard nodig. Kijk eens om je heen met de wens je te verwonderen. Wat valt op dat moment op? Wat voel je rondom je hart of je buik? Welke gedachten kwamen in je op in het allereerste moment dat je het object waarnam?

 

Essentie van verwonderen

De ‘grote truc’ bij verwonderen is iets niet per sé logisch willen vinden en geen verklaring willen zoeken. Je bant de logica uit. Verwonderen heeft in tegenstelling tot logisch redeneren niet een bepaalde uitkomst als resultaat. Verwonderen is het resultaat.

Socrates en het vermogen te verwonderen

Bij het opruimen van mijn werkkamer kwam ik afgelopen week de filosofische best-seller ‘De wereld van Sofie’ tegen. Ik kan me het lezen van dit boek nog goed herinneren. Wat een feest! Ik ging er bijna filosofie door studeren. Ook voor ‘de harde werkelijkheid’ van organisaties, biedt dit boek interessante eye-openers. De mooiste van allemaal vind ik de kracht van verwondering.

 

Verwondering

Ik was al direct bij het begin geboeid toen ik las: “Het enige wat we nodig hebben om een goed filosoof te worden, is het vermogen om te verwonderen”. In de basis is dat namelijk één van de innerlijke vermogens die ik graag bij mensen laat ontwaken. Welk een prachtig instrument is verwondering! Het houdt ons scherp bij al die zaken die buiten het vermogen van ons ratio valt. En zeker in ons werk hebben we dat steeds vaker hard nodig.

 

Puur

Kinderen zijn meesters in verwondering, vooral als ze tussen 4 en 8 jaar oud zijn. Wat kunnen wij volwassenen in dat opzicht veel van hen leren. Kinderen zijn in staat om het meest alledaagse vol verwondering gade te slaan.

 

Een van mijn mooiste momenten hierin is wanneer ik mijn dochter vol opwinding van ver hoor roepen: “Papa, papa, kom snel, kom snel.” Ik haast mij naar buiten toe, vol verwachting van iets groots om vervolgens mijn dochter te zien met op haar hand een onzelieveheersbeestje. Ze kijkt mij met grote ogen aan en zegt vol verwondering: “ze kunnen ook vliegen, papa. Wist je dat?” Prachtig, die puurheid.

 

Dóór, dóór, dóór!

Binnen organisaties vinden we verwondering vaak een storende factor. Het betekent meestal dat iets anders is dan verwacht en aandacht vraagt. Het reguliere proces wordt vertraagd en dat heeft vervelende consequenties voor targets, winst, omzet. Verwondering betekent vaak stilstaan en als we ergens de kriebels van krijgen dan is het wel stilstaan. We moeten dóór, dóór, dóór!

 

Innovatie

Blijkbaar zijn we dan toch even vergeten dat alle innovatie voortkomt uit verwondering. En stel je eens een wereld voor zonder innovatie: geen internet, geen telefoon, geen auto, geen huizen, geen boeken, geen vuur.

 

Verwondering stelt ons in staat om op een andere manier te kijken naar alledaagse zaken. Als je bedenkt dat alles in de ICT opgebouwd is uit louter enen en nullen, dan kun je toch niets anders dan je verwonderen over alle digitale ontwikkelingen?

 

Nieuwe impulsen

In veel organisaties is sprake van ingesleten of vastgeroeste patronen en doorgeschoten uitvoering van (in basis goede) regels en procedures. Als we ons hier al bewust van zijn – vaak niet namelijk-, dan weten we niet goed hoe hier verandering in te brengen. Het vermogen om te verwonderen geeft ruimte voor het ontvangen van nieuwe impulsen. Nieuwe impulsen creëren een andere kijk en dat is de start van een nieuwe richting.

 

Meer volgende week

Voor iedereen die zijn verwondering ‘kwijt’ is en het nu weer graag terug wil: het is heel makkelijk terug te krijgen. Lees volgende week mijn blog maar. Dan vertel ik je er alles over.